Wijsheden voor Zomerbalans

Over een paar dagen is het zover - de langste dag van het jaar markeert officieel het begin van de zomer. Ik voel het nu al in mijn lichaam: een bruisende energie die me naar buiten trekt, een verlangen om te verbinden en te genieten van alles wat deze tijd van het jaar te bieden heeft. De pitta-energie die zich aandient is vurig en transformerend - ze geeft me focus en daadkracht. Tegelijkertijd merk ik dat deze intensiteit soms wat scherpe randjes heeft; ik ben wat sneller geïrriteerd en mijn huid reageert met kleine onzuiverheden op de toenemende hitte.

In de Ayurveda en Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) vind ik waardevolle inzichten over hoe we kunnen genieten van deze zomerse vitaliteit zonder onszelf te verliezen in het vuur. Ik deel graag wat mij helpt om in balans te blijven wanneer de zon op haar krachtigst is.

De Ayurvedische Zomer: Pitta

In de Ayurveda wordt de zomer geregeerd door pitta dosha - het element van vuur en water samen. Pitta is scherp, heet, licht, en transformerend. Het is de energie die ons helpt te verteren, niet alleen voedsel maar ook ervaringen en emoties. Wanneer pitta in balans is, kunnen we gemakkelijker helderheid, focus en een gezonde ambitie ervaren. Teveel pitta? Dan kunnen we sneller overprikkeld, ongeduldig of zelfs perfectionistisch worden.

Wat belangrijk is om te weten: hoe je de zomer ervaart, hangt sterk af van je unieke constitutie. Sommigen bloeien op in de warmte en voelen zich eindelijk thuis, anderen zoeken wanhopig naar de dichtstbijzijnde airconditioning. Beide reacties zijn volkomen natuurlijk - het gaat erom dat je mag leren luisteren naar wat jouw lichaam nodig heeft. Je kunt een quiz invullen om erachter te komen welke constitutie je hebt.

Adana Kala en Visarga Kala: Je Energetische Spaarrekening

Wat ik fascinerend vind aan de Ayurveda is hoe het jaar wordt verdeeld in twee grote cycli. Van 21 december tot 21 juni bevinden we ons in Adana Kala - de periode waarin we energie opbouwen. Zie het als een spaarrekening: iedere keer dat je rust neemt in de winter en lente, zet je geld op je energierekening.

Maar vanaf de zomerzonnewende op 21 juni stappen we Visarga Kala binnen - de tijd waarin we van dit spaargeld gaan leven. De kunst is om niet je hele saldo in één zomerse uitbarsting erdoorheen te jagen. Want dit kan voelbaar zijn in de herfst.

Dit verklaart waarom we ons in de zomer vaak uitgeput kunnen voelen ondanks alle zonne-energie om ons heen. We zijn letterlijk aan het teren op onze reserves. Daarom is het zo belangrijk om ook in de zomer bewust rustmomenten in te bouwen - om met genoeg energie de herfst in te gaan.

De zon, die prachtige levensgever, heeft dus een dubbele rol in deze tijd. Ze voedt ons met vitamine D en energie, maar kan bij overmatige blootstelling ook onze reserves leegtrekken.

Het TCM Perspectief: Hart en Verbinding

Waar de Ayurveda spreekt over pitta, kijkt de Traditionele Chinese Geneeskunde naar specifieke organen en meridianen die in de zomer centraal staan. Het hart staat in deze periode op de voorgrond, samen met de dunne darm, drievoudige warmer en hartbeschermer.

Hart en Dunne Darm

Het hart representeert in TCM veel meer dan alleen het fysieke orgaan. Het is de zetel van onze Shen - ons bewustzijn en onze geest. De hartmeridiaan loopt door onze armen, wat kan verklaren waarom we in de zomer vaak meer behoefte hebben aan fysiek contact, knuffels en aanrakingen. Het hart zoekt verbinding met de wereld om ons heen.

Wanneer de hartenergie in balans is, kunnen we gemmakelijker vreugde ervaren, lachen en voelen we ons wat meer verbonden met anderen. Teveel hitte kan deze energie verstoren. Dan zou rusteloosheid kunnen ontstaan en overmatige opwinding die kan omslaan in irritatie, of een uitgeput gevoel.

De dunne darm meridiaan werkt nauw samen met het hart. In TCM scheidt de dunne darm het 'pure' van het 'onpure' - niet alleen in onze spijsvertering, maar ook emotioneel. Deze meridiaan helpt ons te onderscheiden wat voedend is en dus kunnen opnemen en wat we niet nodig hebben.

Drievoudige Warmer

De drievoudige warmer (San Jiao in het Chinees) is een uniek concept in de TCM. Het is geen fysiek orgaan zoals we die kennen in de westerse geneeskunde, maar eerder een functioneel energetisch systeem dat ons lichaam in drie delen verdeelt.

Deze drie 'branders' reguleren elk hun eigen gebied: de bovenste brander (boven het middenrif) zorgt voor ademhaling en hart, de middelste brander (tussen middenrif en navel) regelt spijsvertering, en de onderste brander (onder de navel) beheert uitscheiding en voortplanting. Samen coördineren ze de communicatie tussen al onze orgaansystemen.

Wat de drievoudige warmer zo bijzonder maakt, is zijn rol als 'thermostaat' van ons lichaam. Het distribueert energie (qi) en vloeistoffen door het hele lichaam, regelt onze lichaamstemperatuur en ondersteunt ons vermogen om te adapteren aan veranderingen. In de zomer werkt dit systeem extra hard om ons koel te houden, terwijl het ons in de winter helpt warm te blijven.

Moderne wetenschappers zien steeds meer overeenkomsten tussen de drievoudige warmer en ons lymfatische systeem - beide zijn betrokken bij vloeistofregulatie, afvalverwijdering en ondersteuning van ons immuunsysteem.

Hartbeschermer

De hartbeschermer meridiaan (pericardium in TCM) heeft zowel een fysieke als energetische functie. Fysiek is het pericardium het hartzakje dat ons hart omhult en beschermt. In de TCM-filosofie wordt deze meridiaan echter ook gezien als beschermer van ons emotionele hart. In tijden van intense zomerenergie kan deze meridiaan ons helpen gezonde grenzen te behouden, zodat we kunnen genieten van sociale verbinding zonder onszelf te verliezen.

Praktische Zomerwijsheid

Voeding

De Ayurveda leert ons dat we onze spijsvertering (agni) in de zomer extra moeten ondersteunen. De hitte van buiten dempt namelijk ons innerlijke vuur. Kies daarom voor:

-Seizoensgroenten: licht verteerbaar, bij voorkeur gestoomd of gekookt in plaats van gebakken in veel olie/boter

-Verkoelende kruiden:

• Koriander en venkel: Strooi ze over je groenten voor een verkoelend effect - eieren zijn verhittend, deze kruiden brengen balans

• Roos: Kan helpen bij acne en roodheid, en stuurt bloed naar de baarmoeder

• Hibiscus: Als thee of zomerse limonade

• Limoen: Verrassend genoeg zoet en verkoelend volgens Ayurveda

• Munt: De klassieke verkoeler

-Vermijd teveel ijs: hoe verleidelijk ook, ijskoud voedsel blust je spijsverteringsvuur. Kies liever voor kamertemperatuur of licht gekoelde dranken met verkoelende kruiden

PMS en de Zomerhitte

Voor vrouwen die merken dat hun PMS-klachten verergeren in de zomer: de pitta-energie kan leverstagnatie versterken, wat vaak aan de basis ligt van (pre)menstruele klachten. Een simpel maar effectief recept:

• Week venkelzaad overnacht in water

• Drink dit dagelijks, beginnend ongeveer 10 dagen voor je menstruatie

• Dit helpt energie uit de lever te laten bewegen en kan klachten verlichten

  
  

De Kunst van Rusten

Nu we weten dat we ons vanaf 21 juni in Visarga Kala bevinden - de energie-afnemende tijd - wordt het belang van rust nog duidelijker. De Spanjaarden hadden het al door met hun siësta's!

Praktische tips voor je middagdutje:

• Rust 1-2 uur na de lunch (niet direct na eten om je spijsvertering niet te verstoren)

• 20 minuten is ideaal, tussen 12:00 en 18:00

• Door te liggen nodig je maanenergie uit die je yin-reserves aanvult

  
  

Rusten is een vaardigheid, iets wat we mogen oefenen. Je hoeft niet per se te slapen, even je ogen zacht maken en je systeem rust geven is al restoratief. Hoe vaker je dit doet, hoe meer je systeem zal verzachten in plaats van zich te verzetten tegen het moment van stilte en ontprikkeling. Begin klein, zet een timer van 5 of 10 minuten en bouw het langzaam op als je planning het toelaat.

De Verkoelende Adem

Een van mijn favoriete zomerpraktijken is Sheetali pranayama. Deze ademhalingstechniek koelt niet alleen je lichaam, maar kalmeert ook je geest:

• Rol je tong tot een buisje (of plaats je tong achter je tanden als rollen niet lukt)

• Adem langzaam in door dit 'buisje'

• Sluit je mond en adem uit door je neus

• Herhaal 5-10 rondes

Deze oefening is bijzonder effectief bij PMS-klachten en pijnlijke menstruatie die veroorzaakt worden door overtollige hitte in je systeem. Het helpt pitta te stabiliseren en kan je zachtjes terugbrengen naar je centrum.

Abhyanga - Liefde in Olievorm

In de Ayurveda betekent het woord voor olie (sneha) ook liefde. Een zelfmassage met olie is dus letterlijk jezelf met liefde inwrijven. Voor de zomer raadt de ayurveda aan:

• Kokosolie: ideaal voor pitta types of gemengde constituties met pitta

• Zonnebloemolie: neutraal en geschikt voor alle types

  
  

Een simpele maar krachtige praktijk is Pada Abhyanga - voetenmassage:

• Verwarm een klein beetje olie (door een glazen flesje in warm water te zetten)

• Masseer je voeten 5-10 minuten met circulaire bewegingen

• Verwijder overtollige olie met een handdoek of spoel af

• Trek sokken aan

Deze praktijk, 's ochtends en/of 's avonds uitgevoerd, trekt letterlijk overtollige hitte uit je systeem. Je zult versteld staan van het verkoelende effect.

Yin Yoga voor Zomerbalans

In mijn zomerlessen focus ik graag op poses die de hartmeridiaan en bijbehorende meridianen stimuleren, hieronder staan een aantal opties die je thuis zou kunnen beoefenen:

Voor de hart meridiaan:

• Melting Heart Pose: opent het hartcentrum

• Liggende hartopener (met bolster): zachte ondersteuning voor de borstkas

• Broken Wing Pose: opent de voorkant van het lichaam

Voor de dunne darm meridiaan:

• Thread the Needle: stretch voor de achterkant van de schouders

• Eagle Arms: kruisende armbeweging die de meridiaan langs arm en nek stimuleert

• Banana Pose: zijwaartse stretch

Voor de hartbeschermer meridiaan:

• Bridge Pose: opent de voorkant van het lichaam

• Happy Baby Pose: zachte opening van heupen en hart

  
  

Yoga oefeningen voor de Drievoudige Warmer

De drievoudige warmer meridaan begint bij je ringvinger en loopt via je arm, achterkant van de nek, rond het oor naar de slaap. Om deze meridaan te activeren zijn dus bewegingen met armen en nek het meest effectief.

Eagle Arms (Garuda Arms): Een krachtige stretch voor de drievoudige warmer: kruis je rechterarm onder je linkerarm en breng je handpalmen samen. Laat vervolgens je linkeroor naar je linkerschouder zakken. Je voelt de stretch langs de zijkant van je nek en bovenarm - precies waar de drievoudige warmer meridaan loopt. Houd 5 of meer ademhalingen aan en herhaal aan de andere kant.

Nekrotaties en zijbuigingen: Zit rechtop met je borst licht opgetild. Draai langzaam je hoofd naar rechts en voel elke nekwervel bewegen. Herhaal naar links. Buig vervolgens je nek zachtjes naar rechts en links, waarbij je de spieren aan de zijkant van je nek activeert om de stretch te ondersteunen.

Thread the Needle: Deze pose, waarbij je een arm onder de andere doorsteekt terwijl je op handen en knieën zit, strekt de achterkant van je schouders en stimuleert de drievoudige warmer meridaan langs je arm en schouder.

Jouw Zomerondersteuning

De zomer kan intens zijn. Misschien merk je dat je worstelt met de hitte, sneller geïrriteerd raakt, of moeite hebt om je gebruikelijke yogaroutine vol te houden. Weet dat dit volledig normaal is.

Voor wie behoefte heeft aan flexibiliteit tijdens de drukke zomermaanden, bied ik een online yogalessen aan. Met de Zomer Pas heb je 3 maanden toegang, zodat je ook op vakantie of met een drukke agenda een moment voor jezelf kunt nemen. Wanneer je een yoga lessenkaart hebt, heb je automatisch toegang tot deze sessies. Geen rittenkaart? Ook dan kun je deelnemen aan de online yoga. Voor meer info klik hier.

Loop je tegen specifieke klachten aan zoals energieverlies, emotionele obstakels of fysieke ongemakken? Dan kan een persoonlijke energetische sessie je helpen om weer in je kracht te komen. Tijdens deze 1-op-1 begeleiding kijken we samen naar wat jouw systeem nodig heeft deze zomer.

Terwijl ik dit schrijf, voel ik de zon zacht op mijn huid. Over een paar dagen verwelkomen we officieel de zomer, en daarmee ook Visarga Kala - een uitnodiging om liefdevolle aandacht te geven aan onze energiereserves. Moge deze zomer voor jou een tijd zijn waarin je op jouw eigen tempo en manier mag ontdekken wat werkt. Waarin je met zachtheid mag verkennen hoe jij het beste kunt bewegen tussen momenten van levendige energie en rust.

Als je behoefte voelt aan begeleiding bij het vinden van jouw zomerbalans, ben je van harte welkom in de studio. Samen kunnen we verkennen welke yoga en energetische ondersteuning bij jou past. Houd deze zomer mijn pagina in de gaten - ik ben van plan enkele speciale seizoensgebonden evenementen te organiseren om de zomer samen te omarmen.

Met zomerse groet,

Manoek