Trauma Bewuste Yoga - Een Zachte Weg naar Herstel

Lieve lezer,

Misschien heb je al eens gehoord van trauma-bewuste yoga, of vraag je je af hoe yoga kan helpen bij het verwerken van moeilijke ervaringen. In deze blog neem ik je graag mee in wat trauma-bewuste yoga inhoudt, waarom het zo waardevol kan zijn voor de weg naar herstel en wat je kunt verwachten tijdens mijn lessen en sessies bij Studio Tree Of Life.

Wat is Trauma Eigenlijk?

Wanneer we het woord 'trauma' horen, denken we misschien direct aan extreme situaties - oorlogsveteranen of slachtoffers van ernstig misbruik. Maar trauma is veel breder dan dat. Het Griekse woord betekent simpelweg 'wond' - een verwonding die niet alleen fysiek kan zijn, maar ook psychologisch en emotioneel.

In essentie draait trauma om veiligheid - of beter gezegd, het gebrek daaraan. Wanneer je lichaam en geest een ervaring registreren als fundamenteel onveilig, blijft er een afdruk achter. Dit kan van alles zijn: het overlijden van iemand die je liefhebt, opgroeien met ouders die emotioneel niet beschikbaar waren, de angst en pijn rondom een medische ingreep, of de schok van een ongeluk.

Wat deze ervaringen gemeen hebben, is dat ze op dat moment te overweldigend waren om te verwerken. We hadden simpelweg niet de tools of de capaciteit om met de situatie om te gaan. Dr. Gabor Maté vat het prachtig samen:

"Trauma is alles wat je op dat moment hebt ervaren als te groot, te veel of te weinig voor een te lange tijd."

Het mooie - en tegelijk uitdagende - aan deze definitie is dat het erkent dat we allemaal wel ergens in ons leven met trauma te maken krijgen. Het laat zien dat trauma niet alleen over de 'grote' gebeurtenissen gaat, maar ook over de momenten waarop we ons overweldigd voelden en niet de steun kregen die we nodig hadden. Deze benadering erkent onze gedeelde menselijke kwetsbaarheid, maar ook onze capaciteit voor veerkracht.

Wat trauma bijzonder maakt, is dat het niet alleen in onze gedachten leeft, maar ook in ons lichaam. Trauma kan een chronische stressrespons in het lichaam triggeren, wat zich kan manifesteren als een oncontroleerbare en constante staat van verhoogde alertheid en angst. Ons zenuwstelsel - dat complexe systeem dat onze automatische lichaamsfuncties reguleert - kan door trauma vast komen te zitten in een staat van overleven.

Je Zenuwstelsel Begrijpen

Om te begrijpen hoe trauma in ons lichaam werkt, is het belangrijk om iets te weten over ons autonome zenuwstelsel. Zie het als een onzichtbare dirigent die dag en nacht bezig is om alle automatische processen in je lichaam te regelen - je hartslag, ademhaling, spijsvertering, bloeddruk. Het bijzondere is dat dit allemaal buiten je bewuste controle gebeurt. Je hoeft niet na te denken over ademen of je hart laten kloppen - je zenuwstelsel regelt het voor je.

Dit systeem begint zich al vroeg te ontwikkelen. Vooral de eerste jaren van ons leven zijn bepalend voor hoe ons zenuwstelsel zich vormt. Ervaringen in deze periode - zowel positieve als negatieve - leggen als het ware de blauwdruk voor hoe we later in het leven op stress en uitdagingen reageren. Wanneer er in deze kwetsbare jaren trauma optreedt, kan dat diepe sporen nalaten in hoe ons systeem functioneert.

Maar hier komt het hoopvolle deel: ons zenuwstelsel blijft zich ontwikkelen tot in onze volwassenheid. En zelfs daarna behoudt ons brein een bijzondere eigenschap die we neuroplasticiteit noemen - het vermogen om nieuwe verbindingen te maken, te leren en zich aan te passen.

Dit betekent dus dat het niet uitmaakt maakt hoe oud je bent of hoe lang geleden het trauma plaatsvond. Je hersenen en zenuwstelsel behouden altijd het vermogen om nieuwe patronen te creëren en gezondere manieren te vinden om met stress om te gaan. Elke keer dat je oefent met ervaringen waarin je je veilig genoeg voelt, geef je je systeem de kans om te herstellen en te groeien.

"Hopefulness lies in knowing that while early experiences shape the nervous system, ongoing experiences can reshape it." - Deb Dana

Mijn Ervaring met Reguliere Yogalessen

Vanaf kinds af aan had ik, zonder dat ik het toen besefte, een gevoelig zenuwstelsel. Meerdere keren per dag voelde ik angst, schaamte, en een activatie in mijn systeem alsof ik wilde vluchten van de situatie waarin ik was. Als tiener werd dit alleen maar heftiger, met paniekaanvallen en depressieve klachten als gevolg. Een burn-out op mijn 18e was mijn dieptepunt.

Op mijn 14e startte ik met het volgen van reguliere yogalessen. Iedere yogales hielp me om er weer even 'tegenaan' te kunnen, maar toch miste er iets. Ik merkte dat sommige benaderingen mij meer stress gaven dan rust. Ik herinner me een les waarbij ik gedraaid was in een liggende twist. Voor mijn gevoel lag ik prima en voelde ik een prettige opening aan de voor- en achterkant van mijn lichaam. Plotseling, zonder waarschuwing of aankondiging, voelde ik handen op mijn lichaam. De docente "corrigeerde" mijn houding naar wat zij als de "juiste" positie zag.

Deze onverwachte aanraking gaf me direct een stressreactie. Mijn ademhaling werd oppervlakkig, mijn spieren spanden zich aan, en ik voelde me niet langer veilig in de ruimte. De houding die ze me in duwde voelde oncomfortabel en niet haalbaar voor mijn lichaam. Die onrust bleef de rest van de les bij me. Wat bedoeld was als ondersteuning, voelde voor mij als een overschrijding van mijn grenzen.

Deze ervaring en mijn eigen behoefte aan een gevoel van rust en regulatie liet me inzien hoe belangrijk het is om yoga op een trauma-bewuste manier te benaderen.

Waarom Trauma-Bewust Lesgeven?

Trauma-bewust lesgeven erkent de noodzaak om les te geven met begrip voor de complexe emotionele en fysieke behoeften van individuen die trauma hebben ervaren. Na het volgen van een Trauma Bewuste Opleiding voor yogadocenten, werk ik nu vanuit vier essentiële pijlers die zorgen voor een ondersteunende omgeving waarin deelnemers zich gehoord en gerespecteerd voelen.

De Vier Pijlers van Trauma-Bewuste Yoga

1. Veiligheid: De basis van alles

Het ervaren van veiligheid is misschien wel het belangrijkste element wanneer je deelneemt aan een yogales. Wanneer je je veilig genoeg voelt, kun je de voordelen van yoga omarmen zonder angst, bedreiging of overweldiging te ervaren.

Veiligheid in mijn lessen betekent:

• Respectvolle communicatie, zowel verbaal als non-verbaal, zonder enige vorm van oordeel of druk

• Uitnodigende taal die jouw autonomie en waardigheid weerspiegelt: "Wanneer je er klaar voor bent", "Misschien wil je...", "Voel je vrij om...",

• Bewuste keuzes rondom muziek, gebruik van hulpmiddelen (props) en de inrichting van de ruimte

• Handmatige assistentie alleen met jouw expliciete toestemming - en ik zal altijd eerst verbaal proberen te begeleiden

  
  

Je hebt altijd de vrijheid om een pauze te nemen, aan te passen wat niet goed voelt, of zelfs de ruimte te verlaten als dat nodig is. Jouw welzijn staat voorop.

2. Interoceptie: Voelen wat er in je leeft

Interoceptie is jouw bewuste vermogen om te voelen en te begrijpen wat er in je lichaam gebeurt. Dit speelt een cruciale rol bij herstel na trauma. Traumatische gebeurtenissen kunnen je loskoppelen van je lichaam, waardoor je de signalen die je lichaam afgeeft niet kunt opmerken of begrijpen. Interoceptie biedt een belangrijke sleutel tot herstel door je opnieuw in contact te brengen met jezelf in het huidige moment.

Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer je regelmatig oefent met interoceptie, er daadwerkelijke fysieke veranderingen in je hersenen kunnen ontstaan. Het vergroot de grijze massa in specifieke hersengebieden die betrokken zijn bij emotionele regulatie, geheugen en zelfbewustzijn. Deze gebieden omvatten je prefrontale cortex en hippocampus. Dit vergrote grijze massa draagt bij aan het vermogen om trauma te verwerken en emotionele reacties te reguleren. Bovendien kan het helpen bij het verminderen van overmatige activiteit in je amygdala - het deel van je hersenen dat betrokken is bij stress- en angstreacties. Interoceptie is niet alleen van belang voor herstel na trauma, maar het heeft meetbare positieve effecten op de structuur en functie van de hersenen, waardoor je beter kunt omgaan met emoties en stressreacties.

In de les gebruik ik taal die je uitnodigt tot onderzoek:

• "Merk op wat je voelt..."

• "Onderzoek wat er gebeurt..."

• "Breng je aandacht naar..."

3. Ritme en regulatie: Stabiliteit in beweging

Trauma kan je een gevoel van machteloosheid geven na het verlies van controle over jezelf en jouw leven. Ritme- en regulatietechnieken kunnen een waardevol kompas bieden voor herstel. Net zoals de natuur haar ritmes kent - eb en vloed, dag en nacht, de seizoenen, hebben mijn lessen een voorspelbare structuur die jou een gevoel van zekerheid kan bieden:

• Vaste start van de les

• Regulatie-oefeningen voor je zenuwstelsel

• Houdingen aangepast aan jouw behoeften

• Afsluiting met ontspanning waar je volledig kunt integreren wat je hebt ervaren.

Regulatie is het vermogen om je interne processen, zowel fysiek als emotioneel, in balans te brengen. Het gaat om het vermogen om stressreacties te kalmeren, emoties te reguleren en je lichaam in een staat van ontspanning te brengen. Dit biedt jou voordelen zoals: emotionele stabiliteit, stressvermindering, versterkt bewustzijn, verbeterde controle, en een betere omgang met triggers.

Co-regulatie speelt ook een rol bij de regulatie van jouw systeem. In de ruimte van de les kan je zenuwstelsel zich afstemmen op de energie in de groep. Wanneer we samen reguleren, kan dat een positief effect hebben op ieders gemoedstoestand.

4. Keuzes: Jouw les, jouw beslissing

Dit is voor mij persoonlijk één van de belangrijkste pijlers, vooral na mijn eigen ervaringen met yogalessen waarin ik geen keuze had. Trauma kan een gevoel van machteloosheid veroorzaken. Het maken van eigen keuzes op de yogamat helpt om weer eigenaarschap over je lichaam en emoties te ervaren.

Keuzes in mijn lessen zien er zo uit:

• Je bent altijd vrij om een oefening wel/niet mee te doen

• Je kunt kiezen welke variatie van de pose je wilt beoefenen

• Je kunt op ieder moment pauzeren

• Je mag op ieder moment de ruimte verlaten (bv. even naar het toilet, of zelfs helemaal stoppen met de les mocht dit nodig zijn)

• Je bent vrij om jouw zorgen en behoeften met mij te delen voor, tijdens of na de les

• Je mag de tijd nemen om te verkennen wat voor jou werkt

• Ik moedig je aan om na te denken over jouw keuzes en hoe deze je ervaring beïnvloeden

  
  

Het proces van keuzes maken op basis van wat je voelt (interoceptie) versterkt de neurale paden in je hersenen. Dit kan op de lange termijn leiden tot een grotere bereidheid om ook in andere aspecten van je leven positieve keuzes te maken die in lijn zijn met jouw welzijn.

Wat kun je verwachten tijdens mijn lessen?

Mijn lessen zijn zacht en uitnodigend. We beginnen met een korte meditatie/moment van inchecken, gevolgd door een ademhalingsoefening of regulerende techniek. Ik laat veel poses of oefeningen terugkomen zodat je ze herkent, om jouw systeem voorspelbaarheid te laten ervaren.

Je zult merken dat:

• Ik opties geef - er is nooit maar één "juiste" manier

• Ik uitnodigende taal gebruik zonder verwachting

• Er ruimte is voor jouw eigen tempo en proces

• De focus ligt op jouw innerlijke ervaring, niet op hoe de pose/oefening eruitziet

Trauma-Bewuste Benadering in Energetische Sessies

Dezezelfde principes van veiligheid, keuze en zachtheid pas ik ook toe tijdens mijn energetische sessies. Net zoals in mijn yogalessen, creëer ik een trauma-bewuste omgeving waarin jij de regie houdt over je eigen proces.

Tijdens een sessie:

• Werken we samen aan regulatie met verschillende oefeningen die passen bij wat jij op dat moment nodig hebt

• Vraag ik altijd toestemming voor aanraking

• Heb je de keuze om aan te geven wat wel en niet prettig voelt

• Staat jouw tempo centraal - niets hoeft, alles mag

  
  

Reiki en energetisch werk activeren het parasympathische zenuwstelsel - dat deel van ons zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor rust, herstel. Benieuwd naar een sessie? klik dan hier.

Een Uitnodiging tot Zachtheid

Trauma-bewuste yoga en energetisch werk zijn geen wondermiddelen, maar kunnen een waardevolle aanvulling zijn op je herstelproces. Het goede nieuws is dat door neuroplasticiteit - het vermogen van onze hersenen om zich aan te passen - herstel altijd mogelijk blijft, ongeacht je leeftijd of wanneer het trauma heeft plaatsgevonden.

Of je nu grote of kleine trauma's hebt ervaren, langdurige stress of je 'gewoon' behoefte

hebt aan een zachtere benadering - je bent van harte welkom bij Studio Tree of Life. Hier hoef je niets te presteren of te bewijzen. Het enige wat telt is jouw ervaring, jouw gevoel, jouw proces. Je bent hier welkom met alles wat je hebt meegemaakt. Hier mag je (weer) leren vertrouwen op de wijsheid van je eigen lichaam. Want die wijsheid is er, soms alleen een beetje ondergesneeuwd.

Voel je je aangesproken? Je bent van harte welkom om een proefles of een 1-op-1 yogasessie te volgen. Samen kunnen we verkennen wat trauma-bewuste yoga of energetisch werk voor jou kan betekenen op jouw pad naar herstel. Neem gerust contact met me op om kennis te maken of om jouw situatie te bespreken.

Warme groet,

Manoek